Zaczerwieniona i mocno przesuszona skóra oraz uporczywe swędzenie mogą być objawami atopowego zapalenia skóry (AZS). Źródło tej choroby leży w genach. AZS najczęściej dotyka małe dzieci, ale może też dać o sobie znać w wieku późniejszym.
Czy atopowe zapalenie skóry da się wyleczyć? Jakie są przyczyny i objawy AZS? Jak prawidłowo pielęgnować skórę przy atopowym zapaleniu skóry? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Z artykułu dowiesz się:
- co to jest atopowe zapalenie skóry,
- kto choruje na AZS,
- jakie są przyczyny i objawy AZS,
- jak zapobiegać nasileniu objawów.
Atopowe zapalenie skóry – co to jest i jakie są jego przyczyny?
Atopowe zapalenie skóry, zwane również AZS lub egzemą, to przewlekła choroba zapalna skóry. Skóra człowieka jest swego rodzaju barierą, która ma zapobiegać wnikaniu do wnętrza organizmu alergenów, zarazków, wirusów, bakterii oraz innych szkodliwych substancji.
Nie u każdego jednak skóra dobrze spełnia swoją funkcję. U nadwrażliwych osób poprzez kontakt z uczulającymi alergenami dochodzi do rozwoju stanu zapalnego skóry, co nazywane jest atopowym zapaleniem skóry.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Pomimo dziesiątek lad badań tej jednostki chorobowej, dokładne przyczyny rozwoju AZS nie zostały poznane. Wiele wskazuje jednak na to, że choroba jest konsekwencją zależności pomiędzy czynnikami genetycznymi, immunologicznymi i środowiskowymi. U osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry występuje również defekt bariery skórnej.
Problem po części leży w genach
Okazuje się, że na rozwój AZS mają wpływ mutacje w genach, które odpowiadają za czynniki biorące udział w procesach zapalnych. Owe czynniki sprzyjają rozwojowi chorób takich jak atopia, łuszczyca czy cukrzyca.
Jeśli którykolwiek z członków Twojej rodziny cierpi na atopowe zapalenie skóry, istnieje spore prawdopodobieństwo, że objawy choroby pojawią się również u Ciebie. Nie jest to jednak choroba zakaźna, dlatego nie można się nią zarazić.
Środowiskowe przyczyny AZS
Na rozwój i przebieg atopowego zapalenia skóry mają wpływ takie czynniki jak:
- alergeny,
- temperatura (zbyt niska, za wysoka, częste jej zmiany),
- zanieczyszczenie środowiska,
- wilgotność powietrza,
- substancje drażniące,
- przewlekły stres.
Po czym rozpoznać atopowe zapalenie skóry?
Jak już zostało wcześniej wspomniane, u osób zmagających się z AZS występują defekty na poziomie bariery skórnej, po jej zewnętrznej części. Stają się one bezpośrednią przyczyną:
- nadmiernej utraty wody i przesuszania się skóry,
- zwiększonej wrażliwości na bodźce,
- łatwiejszej ingerencji czynników drażniących.
Atopowe zapalenie skóry – jak wygląda?
Charakterystycznym dla AZS objawem jest świąd i widoczne zaczerwienienie skóry, a także nadmierne złuszczanie się naskórka. Choroba może mieć różnoraki przebieg.
U niektórych na skórze pojawiają się jedynie czerwone plamy, z kolei u innych można zaobserwować wyraźnie oddzielające się od skóry grudki, wysypkę, pęcherzyki i trudno gojące się ranki.
Umiejscowienie zmian chorobowych
Zmiany zapalne zajmują różne obszary ciała. Najczęściej pojawiają się na:
- twarzy,
- szyi,
- powiekach,
- zgięciach łokciowych,
- zgięciach kolanowych.
W bardziej zaawansowanych przypadkach dochodzi do zajęcia całej skóry. Wtedy mówimy o erytrodermii.
Objawy AZS a wiek
Zmiany chorobowe są w dużej mierze zależne od wieku chorego. Wyróżniamy 3 fazy atopowego zapalenia skóry:
- niemowlęca (do 2. roku życia) – strupy, grudki i plamy widoczne są na twarzy, tułowiu i kończynach;
- dziecięca (od 3. do 11. roku życia) – stany zapalne zajmują zgięcia łokciowe i kolanowe, jak również kark i nadgarstki. Czasem dodatkowo występuje łupież biały;
- młodzieżowa/osób dorosłych (od 12. do 23. roku życia i dłużej) – zmiany są niemalże identyczne jak w okresie dziecięcym. Skóra jest widocznie pogrubiona i szorstka w dotyku.
Pielęgnacja skóry przy AZS
Atopowe zapalenie skóry zwykle towarzyszy choremu przez całe życie. Przebiega z okresami nasilenia i osłabienia objawów.
Nawet jeśli choroba przejdzie w stan uśpienia, w każdej chwili na skutek kontaktu z alergenem może się ponownie uaktywnić. Istotną informacją jest, że nie każdy chory przechodzi przez wszystkie fazy AZS.
Jak zapobiegać nawrotom?
Choć atopowego zapalenia skóry nie da się wyleczyć, to można łagodzić jego objawy. Podstawą leczenia jest prawidłowa pielęgnacja zmienionej chorobowo skóry. Należy ją regularnie nawilżać i natłuszczać specjalnymi preparatami, tzw. emolientami.
Zadaniem emolientów jest:
- zniwelować stany zapalne,
- wspomóc odbudowę bariery ochronnej naskórka,
- redukcja świądu i zaczerwienienia,
- poprawa nawilżenia i elastyczności skóry.
Emolienty dostępne są w formie emulsji, maści i kremów, jak również preparatów do kąpieli.
Lecznicze kąpiele
W walce z AZS pomagają kąpiele, podczas których skóra zostaje oczyszczona z martwego naskórka i obecnych na niej zarazków. Temperatura wody jednak nie powinna być zbyt wysoka, a kąpiel nie może trwać zbyt długo, gdyż może to skutkować efektem przeciwnym do oczekiwanego.
Do kąpieli należy dodać specjalne preparaty o działaniu intensywnie natłuszczającym, które nawilżą skórę i zapobiegną nadmiernej utracie wilgoci. Po wyjściu z wody delikatnie osusz skórę ręcznikiem, następnie wysmaruj ją ulubionym kremem.